Các loài lan nuôi cấy mô chăm sóc theo kiểu công nghiệp

Nhiều người thắc mắc tại sao cây lan khi mua về tươi tốt, hoa lá xum xuê, nhưng đến khi hoa tàn đem thay chậu và trồng ngoài vườn cũng tưới nước bón phân đầy đủ mà năm sau và những năm sau đó cây không được mạnh và hoa thưa thớt?








Những vườn lan công nghiêp hay nói một cách khác các nhà kỹ nghệ khi sản xuất hoa lan họ đã nghiên cứu rất kỹ các vấn đề then chốt:

• Nghiên cứu thị trường để biết rằng:

Loài nào hay giống nào cây mạnh khỏe và cho nhiều hoa đẹp.
Thời gian ra hoa

• Chuẩn bị:

Lựa chọn giống và cấy mô
Thiết lập một quy trình nuôi trồng đặc biệt cho từng loài lan đã lựa chọn. Thí dụ loài lan Hồ Điệp Phalaenopsis) có một quy trình khác hẳn với loài Đăng lan (Dendrobium) từ các vật liệu, tưới bón, ánh sáng, nhiệt độ v.v...

• Trang bị cơ sở:

Phần lớn các cây lan công nghiệp được trồng trong nhà kính với các thiết bị tối tân có thể tự động điều hòa một môi trường đặc biệt mà không tùy thuộc vào thời tiết và khí hậu bên ngoài.

Thí dụ: Lan Hồ Điệp (Phalaenopsis)
Vì đã nghiên cứu kỹ càng cho nên người ta biết rằng lan hồ điệp cần những điều kiện lý tưởng như sau:

Nhiệt độ: ban ngày 85°F (24°C) ban đêm 65°F (18°C) cao hơn khi cây còn nhỏ. Khi cây đã trưởng thành, hạ nhiệt độ xuống khoảng 55°F (23°C) trong 3 tuần để lan ra nụ, sau đó lại để bình thường. Khi trời qua nóng, máy lạnh sẽ tự động hạ nhiệt độ xuống, và khi quá lạnh máy sưởi sẽ tự động điều chỉnh nhiệt độ như đã quy định.

Ánh sáng: 1500 ánh nến (foot candle) mỗi ngày cần tối thiểu 8-10 giờ, nhưng cây lan nhỏ cần 10-12 giờ. Khi quá nắng màn lưới sẽ tự động đóng lại che cho cây, khi trời âm u đèn sẽ tự động thắp sáng.

Tưới nước: Rễ lan hồ điệp cần lúc nào cũng phải ẩm ướt. Kỹ nghệ trồng lan đã tính kỹ càng về vấn đề này cho nên không bao giờ để quá khô. Cứ đúng thời gian đã định máy tự động tưới nước trong bao nhiêu phút và cũng không quên tiểu tiết là phải tưới vào buổi sáng cho ngọn cây không bị đọng nước vào buổi tối.

Bón Phân: Quy trình bón phân cũng được tính trước khi nào sẽ bón với phân 30-10-10 và khi nào sẽ bón với phân 10-30-20. Các khoáng chất cần thiết cho lan cũng không bị bỏ sót và phân bón được cung cấp tới mức tối đa nhưng không thừa và không thiếu.

Thoáng gió & Ẩm độ: Vấn đề này cũng được nhiên cứu sẽ để bao nhiêu cây trong khoảng 1 mét vuông và ẩm độ cũng sẽ luôn luôn được giữ ở khoảng 60-70%

Thay chậu &Vật Liệu: Từ kích thước của chậu cũng như vật liệu nuôi trồng đều được tính toán kỹ lưỡng để tiết kiệm nhân công và vật liêu tới mức tối đa. Do đó người ta thường trồng lan Hồ điệp với rêu sphagnum moss trong các chậu nhựa từ 2 đến 4 inches (5-10 phân)

Sau đây là những sự sai lầm nhiều người mắc phải:

• Khi để hoa trong nhà, đa số để cho đến khi tàn hết hoa mới cắt đi, do đó cây sẽ yếu sức đi. Nên cắt hoa khi bắt đầu tàn hoặc sớm hơn để cho cây được khỏe mạnh đủ sức ra hoa vào thời gian tới.

• Khi mang ra bên ngoài thường lạnh hơn ở trong nhà, lại thêm mưa nắng làm cho cây bị thui chột. Chỉ cần một tuần hay vài ngày quá nóng hoặc quá lạnh, quá sũng nước hay khô cằn, cây lan sẽ yếu đi và nếu tình trạng này kéo dài cây lan sẽ chết dần, chết mòn.

• Lan công nghiệp trồng trong nhà kính thường trồng với rêu lại được nuôi sống trong một môi trường có ẩm độ rất cao, cho nên việc tưới nước rất thưa. Khi trồng ở ngoài trời, ẩm độ thấp cần phải tưới nước thường xuyên hơn, cho nên rễ lan Hồ Diệp lúc nào cũng sũng nước. Nước quá nhiều làm cho rễ lan không hấp thụ được dưỡng khí và sẽ bị thối. Tình trạng này thường xẩy ra khi vật liệu nuôi trồng đã mục nát nên ứ đọng nước trong chậu.

Nói tóm lại, chúng ta dù có kinh nghiệm nuôi trồng đến đâu cũng không thể nào cung ứng được đầy đủ môi trường sinh sống lý tưởng như những nơi trồng lan công nghiệp. Nhưng nếu biết rõ những ưu khuyết điểm, chúng ta ít nhất cũng sẽ có những cây hoa lan xinh đẹp.

 

Westminster 3/2012

Hồng Hạnh